Inleiding tot de Techniek & Regels en Voorschriften voor Meditatiecursussen

Vipassana is een van India's oudste meditatietechnieken. Na lang verloren te zijn geweest voor de mensheid, werd deze techniek meer dan 2500 jaar geleden opnieuw ontdekt door Gautama de Boeddha. *Vipassana* betekent letterlijk: 'de dingen zien zoals ze werkelijk zijn'. Het is een proces van geestelijke zuivering door zelfobservatie. Men begint met het observeren van de natuurlijke ademhaling om de geest te concentreren. Met dit verscherpt bewustzijn observeert men vervolgens de veranderlijke aard van lichaam en geest, waardoor men de universele waarheden van vergankelijkheid, lijden en egoloosheid ervaart. De realisatie van deze waarheid door rechtstreekse ervaring brengt het zuiveringsproces teweeg. Het hele pad (Dhamma) is een universele oplossing voor universele problemen. Het heeft niets te maken met een georganiseerde religie of sekte. Daarom kan deze techniek door iedereen, altijd en overal, vrijelijk beoefend worden, zonder in conflict te komen met etnische, culturele of godsdienstige achtergrond. Het zal blijken dat iedereen er evenveel baat bij heeft.

Wat Vipassana niet is:

• Het is geen rite of een ritueel gebaseerd op blind geloof.
• Het is geen vorm van intellectueel of filosofisch vermaak.
• Het is geen rustkuur, vakantie, of ontmoetingsplaats
• Het is geen vlucht voor de moeilijkheden van het dagelijkse leven.

Wat Vipassana wel is:

• Het is een techniek om lijden op te lossen.
• Het is een methode van geestelijke zuivering die iemand helpt om alle spanningen en problemen in het leven op een kalme en evenwichtige wijze onder ogen te zien.
• Het is een levenskunst die iemand in staat stelt om positief bij te dragen aan de samenleving.

Vipassana-meditatie is gericht op de hoogste spirituele doelstellingen van totale bevrijding en volledige verlichting. Hoewel het niet haar hoofddoel is om lichamelijke problemen te genezen, worden veel psychosomatische aandoeningen opgelost als een neveneffect van de geestelijke zuivering. In feite heft Vipassana de drie oorzaken van al het lijden op: verlangen, afkeer en onwetendheid. Door regelmatige beoefening nemen de spanningen in het dagelijkse leven af en de mentale complexen - veroorzaakt door het oude patroon van onevenwichtige reacties op aangename en onaangename situaties - raken ontward.

Alhoewel Vipassana als techniek ontwikkeld werd door de Boeddha, is de beoefening ervan niet beperkt tot boeddhisten. Er is absoluut geen sprake van bekering. De techniek werkt vanuit het eenvoudige principe dat alle mensen met dezelfde problemen kampen en dat een techniek die deze kan oplossen universeel toepasbaar moet zijn. Mensen van uiteenlopende religieuze achtergronden hebben het nut van Vipassana-meditatie ervaren, en vonden het niet strijdig met de belijdenis van hun geloof.

Meditatie en zelfdiscipline

Het zuiveringsproces door zelfonderzoek is beslist niet eenvoudig. Er moet hard voor gewerkt worden. Alleen eigen inspanning levert inzicht op, niemand kan het voor een ander doen. Daarom heeft deze cursus alleen zin voor hen die bereid zijn serieus te werken en zich aan de gedragscode te houden. De regels en voorschriften dienen het welzijn en de bescherming van de studenten, ze maken deel uit van de techniek.

Tien dagen is eigenlijk maar een korte periode om tot de diepste lagen van het onderbewustzijn door te dringen en om te leren diep gewortelde complexen uit te roeien. Onafgebroken beoefening in afzondering is de sleutel tot het succes van deze techniek. Vanuit dit oogpunt zijn de regels en voorschriften ontwikkeld. Ze zijn niet opgesteld ten behoeve van de leraar of het management van de cursus, noch worden ze opgelegd vanuit traditie, orthodoxie of blinde toewijding binnen een of andere religieuze organisatie. Integendeel, de regels en voorschriften zijn gebaseerd op de praktische ervaring van duizenden mediteerders, ze zijn zowel wetenschappelijk als rationeel van aard. Door het navolgen van deze regels ontstaat een bevorderlijke atmosfeer voor meditatie. Het breken ervan bederft deze atmosfeer.

Een student moet voor de volle 10 dagen van de cursus blijven. Daarnaast dienen ook de overige regels zorgvuldig gelezen en afgewogen te worden. Slechts degenen die bereid zijn op een eerlijke en zorgvuldige wijze alle regels en voorschriften na te leven, kunnen zich voor een cursus opgeven. Zij, die niet bereid zijn om vastberaden deze inspanning te leveren, zullen hun tijd slechts verdoen en bovendien een belemmering vormen voor anderen, die wel serieus wensen te werken. Iemand die wil deelnemen moet weten dat het niet alleen nadelig is maar zelfs wordt afgeraden, om de cursus voortijdig te verlaten wanneer de discipline als te moeilijk wordt ervaren. Dat geldt eveneens voor iemand die - ondanks herhaalde waarschuwingen - de regels blijft veronachtzamen en gevraagd moet worden te vertrekken.

Personen met ernstige psychische stoornissen

Mensen met ernstige psychische stoornissen komen wel eens naar Vipassana-cursussen met de onrealistische verwachting dat de techniek hun psychische problemen zal verlichten of genezen. Instabiele persoonlijke relaties en een verleden van uiteenlopende behandelingen kunnen bijkomende factoren zijn die het onwaarschijnlijk maken dat deze mensen baat vinden bij een cursus, als zij die al volledig kunnen voltooien. Als vrijwilligersorganisatie, die niet professioneel is op dit gebied, zijn we niet bevoegd te zorgen voor mensen met dergelijke achtergrond. Hoewel Vipassana-meditatie de meeste mensen ten goede komt, is het geen alternatief voor een medische of psychiatrische behandeling, en raden we het niet aan voor mensen met ernstige psychische stoornissen.

De gedragsregels

De basis van de oefening is sīla --moreel gedrag. Sīla biedt een basis voor de ontwikkeling van samādhi --concentratie van de geest; en de zuivering van de geest wordt verkregen door paññā --wijsheid door inzicht.

De voorschriften

Alle deelnemers aan een Vipassana-cursus nemen het op zich om tijdens de gehele cursus de volgende vijf voorschriften strikt na te leven:

1. zich onthouden van het doden van welk levend wezen dan ook;
2. zich onthouden van stelen;
3. zich onthouden van alle seksuele activiteiten;
4. zich onthouden van liegen;
5. zich onthouden van alcohol en/of drugs.

Van oud-studenten (degene die een cursus met S.N. Goenka of een van zijn assistent leraren voltooid hebben) wordt verwacht dat zij nog drie extra voorschriften naleven:

6. zich onthouden van het eten na 12.00 uur 's middags;
7. zich onthouden van sensueel vermaak, make-up, sieraden e.d.;
8. zich onthouden van het gebruik van hoge, luxueuze bedden.

In het kader van het zesde voorschrift krijgen oud-studenten tijdens de pauze om 17.00 uur enkel citroenwater of thee (zonder melk). Nieuwe studenten kunnen ook melk en fruit nemen. De leraar kan een oud-student om gezondheidsredenen van dit voorschrift vrijstelling geven. Het zevende en het achtste voorschrift geldt voor alle oud-studenten.

Het aanvaarden van de leraar en de techniek

Studenten moeten zich bereid verklaren om zich, voor de duur van de cursus, volledig te voegen naar de begeleiding en de instructies van de leraar. Naast het naleven van alle gedragsregels, de voorschriften en het tijdschema dient men precies te mediteren zoals dat wordt gevraagd, zonder iets van de instructies te negeren en zonder er iets aan toe te voegen. Deze aanvaarding moet niet blindelings zijn, maar dient gepaard te gaan met begrip en onderscheiding. Enkel met een houding van vertrouwen kan een student serieus en grondig werken. Zulk vertrouwen in de leraar en de techniek is van essentieel belang voor het welslagen van de meditatie.

Andere technieken, rites en rituelen

Het is van essentieel belang dat, tijdens de cursus, elke vorm van religieuze activiteit onderbroken wordt. Gebed, verering, wierook branden, kralen tellen, mantra's opzeggen, volledig vasten, zang, dans en dergelijke dienen volledig achterwege gelaten te worden. Dit geldt ook voor alle andere meditatietechnieken, healing of spirituele praktijken. Deze regel houdt geen veroordeling in van deze technieken of praktijken, maar is van belang om Vipassana in zijn zuiverste vorm een eerlijke kans te geven.

Het opzettelijk vermengen van andere meditatietechnieken met Vipassana wordt nadrukkelijk afgeraden. Niet alleen verhindert het de vooruitgang, het kan zelfs tot achteruitgang leiden. Ondanks herhaalde waarschuwingen zijn er studenten geweest die Vipassana opzettelijk vermengd hebben met een ritueel of een andere techniek en die zichzelf daarmee schade berokkend hebben. Raadpleeg altijd de leraar als er twijfel of verwarring ontstaat.

Onderhoud met de leraar

Er is gelegenheid voor een persoonlijk gesprek met de leraar tussen 12.00 en 13.00 uur. Vragen kunnen ook gesteld worden in de meditatiezaal tussen 21.00 en 21.30 uur. Deze gelegenheden zijn bedoeld voor opheldering met betrekking tot de techniek en voor vragen die voortkomen uit de avondlezingen.

Edele stilte

Alle studenten nemen edele stilte in acht vanaf het begin van de cursus totdat deze in de ochtend van de laatste volledige dag wordt opgeheven. 'Edele stilte' houdt in: stilte van lichaam, spraak en geest. Iedere vorm van communicatie met medestudenten, inclusief gebarentaal, briefjes enz. is verboden.

Maar als het nodig is, kunnen studenten met de leraar spreken en kunnen ze de manager benaderen voor problemen omtrent accommodatie, voeding, gezondheid en dergelijke. Beperk ook deze contacten tot een minimum. Studenten dienen het gevoel te ontwikkelen dat zij in afzondering werken.

Scheiding van mannen en vrouwen

Tijdens de cursus wordt een volledige scheiding van mannen en vrouwen in acht genomen. Partners mogen elkaar op geen enkele manier benaderen. Dit geldt ook voor familieleden, vrienden en bekenden.

Lichamelijk contact

Het is belangrijk dat er gedurende de cursus lichamelijk contact vermeden wordt. Dit geldt zowel voor mensen van hetzelfde geslacht als voor mannen en vrouwen onderling.

Yoga en lichaamsbeweging

Hoewel hatha-yoga en andere oefeningen kunnen samengaan met Vipassana, moeten zij gedurende de cursus achterwege worden gelaten, omdat er geen geschikte afzonderlijke ruimte beschikbaar is. Ook joggen is niet toegestaan. Tijdens de rustperioden kunnen studenten lichaamsbeweging nemen door te wandelen in het daartoe bestemde gebied.

Religieuze objecten, talismannen, rozenkransen, kristallen, enz

Dit soort voorwerpen dient niet meegebracht te worden naar de cursus. Mocht men ze toevallig toch bij zich hebben, dan moet men deze gedurende de cursus in bewaring geven bij het management.

Alcohol, drugs en medicijnen

Drugs, alcohol en andere bedwelmende middelen mogen niet worden meegebracht naar het cursusterrein. Dit geldt ook voor slaappillen en kalmerende middelen. Studenten die op doktersvoorschrift medicijnen gebruiken dienen dit aan de leraar te melden.

Tabak

Om andere studenten niet te hinderen is het gebruik van tabak, in welke vorm dan ook, niet toegestaan.

Voeding

Wat betreft voeding is het niet mogelijk om aan de voorkeuren en vereisten van alle studenten tegemoet te komen. Daarom wordt men vriendelijk verzocht genoegen te nemen met de eenvoudige vegetarische maaltijden. Er werd getracht een evenwichtig, gezond menu samen te stellen dat geschikt is voor meditatie. Indien men om gezondheidsredenen een speciaal dieet moet volgen, vermeldt men dit op het inschrijvingsformulier. Vasten is niet toegelaten.

Kleding

Kleding moet eenvoudig, onopvallend en comfortabel zijn. Doorschijnende, onthullende of strakke kleding mag niet gedragen worden. Dit geldt ook voor kleding die op een andere wijze afleiding veroorzaakt (zoals korte broeken, rokjes, mouwloze hemdjes, kleine topjes, enz.). Zonnebaden en het gedeeltelijk ontbloten van het lichaam zijn niet toegestaan. Dit is van belang om medestudenten zo weinig mogelijk af te leiden.

Douchen en wassen

Er zijn bepaalde tijden gereserveerd om te douchen en te wassen. Aangezien er geen wasmachines beschikbaar zijn, dienen studenten voldoende kleren mee te brengen. Kleine zaken kunnen eventueel met de hand gewassen worden.

Contact met de buitenwereld

Gedurende de hele cursus blijven de studenten op het afgebakende cursusterrein. Zij mogen dit slechts verlaten na uitdrukkelijke toestemming van de leraar. Er wordt geen enkel contact met de buitenwereld toegestaan, ook niet door middel van brieven en telefoongesprekken, of door contact met bezoekers. Mobiele telefoons, semafoons en andere elektronische toestellen moeten aan het management worden afgegeven tot de cursus eindigt. In geval van nood kunnen familie of vrienden contact opnemen met het management.

Muziek, lees- en schrijfmateriaal

Het bespelen van muziekinstrumenten en het gebruik van radio's, walkman enz. is niet toegestaan. Ook lees- en schrijfmateriaal dienen niet naar de cursus meegebracht te worden. Studenten mogen zichzelf niet laten afleiden door het maken van aantekeningen. Deze beperking is ingesteld om de strikt praktische aard van deze techniek te benadrukken.

Cassetterecorders en fototoestellen

Deze mogen alleen gebruikt worden met uitdrukkelijke toestemming van de leraar.

Financiering van de cursus

Volgens de traditie van Vipassana in zijn zuivere vorm worden cursussen uitsluitend gefinancierd door vrijwillige bijdragen. Donaties worden alleen geaccepteerd van oud-studenten, dit wil zeggen van degenen die een cursus met S.N. Goenka of een van zijn assistent leraren voltooid hebben. Iemand, die voor het eerst aan een cursus deelneemt, kan aan het einde van de cursus of op een later tijdstip een donatie geven.

Zo wordt de financiering van de cursussen enkel gedragen door hen die zelf het nut van deze meditatie hebben ondervonden. Vanuit de wens om dit met anderen te delen, kan men dan naar draagkracht een donatie geven. Zulke donaties zijn, binnen deze traditie, de enige financieringsbron voor cursussen over de gehele wereld. Er is geen rijke stichting of individu die deze cursussen sponsort. Noch de leraren, noch de organisatoren ontvangen enige vorm van betaling voor hun werk. Op deze manier verspreidt Vipassana zich met een zuivere doelstelling, zonder ook maar een spoor van commercieel belang.

Het doet er niet toe of een gift nu groot of klein is, zolang deze maar gegeven is met de wens om anderen te helpen: 'De cursus die ik heb gevolgd, werd financieel mogelijk gemaakt door de vrijgevigheid van studenten die al eerder aan een cursus hebben deelgenomen. Laat mij nu bijdragen in de kosten van een komende cursus, zodat ook anderen de weldaad van deze techniek kunnen ondervinden.'

Samenvatting

De bedoeling van de gedragsregels en voorschriften kan als volgt samengevat worden:

Doe uw uiterste best om met uw gedrag niemand te storen. Laat u niet afleiden door het gedrag van anderen.

Het kan zijn dat een student de praktische redenen van één of meer van bovenstaande voorschriften niet begrijpt. Vermijd dan negatieve reacties of twijfel, en vraag onmiddellijk opheldering bij de leraar.

Alleen door een gedisciplineerde aanpak en door een maximale inzet kan een student vat krijgen op de techniek en er de weldaad van ondervinden. De nadruk ligt tijdens de cursus dan ook op de *beoefening*. Een gouden regel is te werken alsof men alleen is door de aandacht naar binnen te richten, en afleiding en ongemak te negeren.

Tot slot dienen studenten zich er bewust van te zijn dat hun vooruitgang in Vipassana uitsluitend afhangt van hun eigen goede kwaliteiten en persoonlijke ontwikkeling, en van de vijf volgende factoren: serieuze inspanning, vertrouwen, oprechtheid, gezondheid en wijsheid.

Moge bovenstaande informatie u helpen om het beste uit uw meditatiecursus te halen. We zijn blij de gelegenheid te hebben u te dienen, en wensen u vrede en harmonie door uw ervaring met Vipassana.

Het tijdschema

Het volgende tijdschema is opgesteld om een continue beoefening van de meditatietechniek mogelijk te maken. Men behaalt de beste resultaten door zich nauwkeurig aan dit tijdschema te houden.

Voor u zich inschrijft voor een cursus kunt u hier bovenstaande Regels & Voorschriften voor Meditatiecursussen downloaden (als Adobe Acrobat bestand) om nog eens zorgvuldig na te lezen. U kunt zich inschrijven voor een Vipassana-meditatiecursus door een inschrijvingsformulier in te vullen en te verzenden voor een cursus uit het cursusschema